کڕیاری تیک تۆک لای ترامپ هەر ئەو وەبەرهێنەرەیە کە پێشتر شکستی هێناوە
سەرۆک دۆناڵد ترامپ ڕایگەیاندووە کە کڕیارێکی ئەگەری بۆ کڕینی تیک تۆک دۆزیووەتەوە، کە بەگوێرەی سەرچاوەیەکی ئاگادار، هەر ئەو وەبەرهێنەرانە کە پێکهاتووە لە کۆمپانیاکانی ئۆراکڵ، بلاکستۆن، و کۆمپانیای وەبەرهێنانی ئەندریسن هۆرۆویتز. ئەم گرووپە پێشتر لە مانگی نیسان هەوڵی دابووە تیک تۆک لە کۆمپانیا دایکی چینیەکەی بایت دانس بکڕێت، بەڵام شکستی هێنا لەناو تەنگژەکانی بازرگانی نێوان ئەمریکا و چین.
ترامپ لە چاوپێکەوتنێکی یەکشەمەدا لەگەڵ بەرنامەی “Sunday Morning Futures” لەسەر شبکەی فۆکس نیوز باسی کڕیارێکی کرد کە وەسفی کرد وەک “گرووپێک لە کەسە زۆر دەوڵەمەندەکان”، بەڵام ناوەکانی ڕانەگەیاند و گوتی کە لە ماوەی نزیکەی دوو هەفتە ئاشکرای دەکات. سەرۆک ئەمریکی جەختی کردەوە کە هەر ڕێکەوتنێک پەیوەندی بە ڕازیبوونی حکومەتی چین و سەرۆک شی جین پینگەوە هەیە، و ئومێدەواری خۆی دەربڕی کە چین ڕێگە بە چەندین صفقە بدات.
وەبەرهێنەرەکەی ئۆراکڵ و بلاکستۆن لە مانگی نیسان نزیک بووە لە گەیشتن بە ڕێکەوتنێک لەگەڵ بایت دانس، بەڵام کارەکە ڕاگیرا دوای ئەوەی حکومەتی چین ڕەزامەندی خۆی نەدا، ئەوەش دوای بڕیاری ترامپ بۆ سەپاندنی باجی گومرکی گشتگیر کە گەیشتە ١٤٥% لەسەر کاڵای چینی. ڕێکەوتنە پێشنیارکراوەکە دەیدا بە وەبەرهێنەرە دەرەکیە نوێیەکان پشکی ٥٠% لە کارەکانی تیک تۆک لە ئەمریکا لە چوارچێوەی یەکەیەکی جیاکراوەوە لە بایت دانس، لە کاتێکدا وەبەرهێنەرە ئەمریکیەکانی ئێستای بایت دانس نزیکەی ٣٠% دەیانوەرگرت، ئەوەش پشکی کۆمپانیا چینیەکە دەکردەوە بۆ کەمتر لە ٢٠%.
دوای ڕێکەوتنێکی نوێی بازرگانی لە نێوان ئەمریکا و چین کە تەنگژەکانی بازرگانی کەمکردەوە، باجەکان لە ١٤٥% کەمبوونەوە بۆ ٣٠%، و ئەمریکا بەڵێنی دا کە نێردنی ئیسان، بزوێنەری فڕۆکە و بەرنامەکانی دیزاینی چیپ دووبارە دەستپێبکاتەوە ئەگەر چین بەڵێنەکانی خۆی جێبەجێ بکات بۆ لابردنی کۆسپەکان لەبەردەم هەناردەی کانزا دەگمەنەکان. بەڵام ئەم ڕێکەوتنە مەسەلەی ئەوە چارەسەر نەکرد کە ئایا چین دەست لە ناڕەزایەتیەکانی دەبێتەوە سەبارەت بە فرۆشتنی تیک تۆک لەلایەن بایت دانسەوە.
کارۆلین لیڤیت، قسەکەری کۆشکی سپی، ڕایگەیاند کە گفتوگۆکان بەردەوامن لە “ئاستی هەرەبەرز” لەگەڵ چین، و ئاماژەی بەوە کرد کە درێژکردنەوەیەکی ٩٠ ڕۆژی دیکەیان هەیە بۆ بەردەوامبوون لەسەر کارکردن لەسەر ئەم صفقەیە و دڵنیابوون لەوەی کە تیک تۆک بەردەست بمێنێتەوە بۆ گەلی ئەمریکی. بەگوێرەی یاسایەک کە سەرۆکی پێشووی جۆ بایدن ساڵی ڕابردوو واژووی کرد، بایت دانس مەجبوور بوو کارەکانی تیک تۆک لە ئەمریکا بفرۆشێت تا ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٥، ئەگەرنا ئەپڵیکەیشنەکە قەدەغە دەکرا بۆ هۆکارەکانی ئاسایشی نیشتیمانی.
کۆمپانیاکە ڕەتی کردووەتەوە کارە قازانجبەخشەکانی تیک تۆک بفرۆشێت، کە نرخەکەی لە نێوان ٢٠ ملیار دۆلار و ١٥٠ ملیار دۆلار خەمڵاندراوە بەگوێرەی مەرجە پێشنیارکراوەکان و تەکنەلۆژیاکانی ناو صفقەکە. لەو کاتەوە، ترامپ سێ جار کاتی درێژکردووەتەوە بۆ دابینکردنی کاتی زیاتر بۆ گەیشتن بە ڕێکەوتنێک کە تیک تۆک لە ڕاگرتن بپارێزێت لە ئەمریکا. دوایین درێژکردنەوەکە تا ناوەڕاستی مانگی داهاتوو بەردەوام دەبێت، و ترامپ لە چاوپێکەوتنەکەی یەکشەمەدا گوتی کە گرووپی کڕیارەکان “لە ماوەی نزیکەی دوو هەفتە” ئاشکرا دەکات.
