ئەپڵ هۆشداری دایە ئێرانییەکانی لەسەر هێرشی جاسووسی ئایفۆن، بەگوێرەی توێژەرەوەکان

ئەپڵ لە مانگەکانی ڕابردوودا هۆشداری بە زیاتر لە دە ئێرانی دا کە ئایفۆنەکانیان هێرشی جاسووسی حکوومەتی لەسەر کراوە، بەگوێرەی توێژەرەوەکانی ئاسایشی.

میاان گرووپ، ڕێکخراوێکی مافی ڕەقەمە کە تیشکی خستووەتە سەر ئێران، و حەمید کاشفی، توێژەرێکی ئاسایشی سایبەری ئێرانی کە لە سوید دەژی، گوتوویانە کە قسەیان لەگەڵ چەند ئێرانیەکدا کردووە کە لە ساڵی ڕابردوودا ئەم هۆشداریانەیان وەرگرتووە. بلومبێرگ یەکەم میدیابوو کە بڵاویکردەوە لەسەر ئەم هۆشداریانەی جاسووسی.

میاان گرووپ دووشەممە ڕاپۆرتێکی بڵاوکردەوە لەسەر دۆخی ئاسایشی سایبەری کۆمەڵگای مەدەنی لە ئێران، کە باسی لەوە کرد کە توێژەرەوەکانی ڕێکخراوەکە سێ دۆخی هێرشی جاسووسی حکوومەتیان دۆزیوەتەوە بۆ سەر ئێرانییەکان، دووانیان لە ئێران و یەکێکیان لە ئەوروپا، کە هۆشداریان پێدراوە لە نیسانی ئەمساڵ.

ئەمیر ڕەشیدی، بەڕێوەبەری مافی ڕەقەم و ئاسایشی میان گرووپ، بە تێککرانچ گوتی: "دوو کەس لە ئێران لە خێزانێکەوەن کە مێژوویەکی درێژی چالاکی سیاسیان هەیە دژ بە کۆماری ئیسلامی. زۆرێک لە ئەندامانی خێزانەکەیان سزای لەسێدارەدراون، و مێژووی گەشتکردنیان نییە بۆ دەرەوەی وڵات." ئەو گوتی: "باوەڕم وایە سێ شەپۆلی هێرش هەبووە، و ئێمە تەنها سەری سەهۆڵەکەمان بینیوە."

ڕەشیدی گوتی کە لەوانەیە ئێران حوکمەتەکە بێت لە پشت ئەم هێرشانە، هەرچەندە پێویستە لێکۆڵینەوەی زیاتر بکرێت لەسەر ئەم هێرشانە بۆ گەیشتن بە بڕیارێکی ڕوونتر. ئەو گوتی: "هیچ هۆکارێک نابینم کە ئەندامانی کۆمەڵگای مەدنی بەرەڵاوی هێرش بن لەلایەن کەسێکەوە جگە لە ئێران."

کاشفی، کە دامەزرێنەری کۆمپانیای ئاسایشی دارک سێڵە، لە ئیمەیڵێکدا گوتی کە یارمەتی دوو قوربانی دا بۆ ئەوەی هەنگاوی سەرەتایی پشکنین بەڕێوەبەرن، بەڵام نەیتوانی دیاریبکات کە کام دروستکەری جاسووسی لە پشت هێرشەکە بووە. هەروەها ئەو زانیاری دا کە هەندێک لە قوربانییەکانی کە کاریان لەگەڵ کردووە پێشویستیان کردووە لێکۆڵینەوەکە بەردەوام نەبێت.

کاشفی گوتی: "زۆربەی قوربانییەکان ترسیان خوارد و پەیوەندییەکەیان لێ قەدەغە کرد وەک ئەوەی هیچ ڕووداوێک نییە هەر کە ڕاستی و گرنگی مەسەلەکەمان بۆ ڕوونکردنەوە. پێم وایە بەشێکی لە هۆکارەکە شوێنی کار و حەساسیەتی بابەتەکانی پەیوەندیدار بەوە بووە." ئەو زانیاری دا کە یەکێک لە قوربانییەکان هۆشداریەکەی وەرگرتووە لە ٢٠٢٤.

ڕوون نییە کە کام دروستکەری جاسووسی لە پشت ئەم هێرشانەیە.

لە چەند ساڵی ڕابردوودا، ئەپڵ چەندین جار هۆشداری بۆ خەڵکی ناردووە کە پێیان وایە بەرەڵاوی جاسووسی حکوومەت کراوە، وەک پێگاسوسی کۆمپانیای ئێن ئێس ئۆ گرووپ، یان گرافایتی پاراگۆن. ئەم جۆرە ڤایرۆسە بە "جاسووسی کرێکار" یان "بازرگانی" ناسراوە. ئەم هۆشداریانە یارمەتی توێژەرەوەکانی ئاسایشی داوە کە تیشک بخەنە سەر سووکایەتیکردن لە چەندین وڵات وەک هیندستان، ئێل سالڤادۆر، و تایلەند.

لە پەڕەی پاڵپشتی ئەپڵ بۆ ئەوەی کە کۆمپانیاکە بە "هۆشداری هەڕەشە" ناوی دەبات، کە دوایین جار لە نیسانی ٢٠٢٤ نوێکراوەتەوە، کۆمپانیاکە گوتی کە لە ٢٠٢١ەوە هۆشداری بە بەکارهێنەرانی "لە زیاتر لە ١٥٠ وڵات" دا داوە، کە نیشان دەدات جاسووسی حکوومەت چەندێک بڵاوە. ئەپڵ ناوی وڵاتەکان، یان ژمارەی گشتی کەسە هۆشدارکراوەکانی ڕاگەیاندووە.

بۆ یارمەتیدانی قوربانییەکان، لە ساڵی ڕابردووەوە، ئەپڵ ئامۆژگاری بەو کەسانە کردووە کە ئەم هۆشداریانەی وەرگرتووە پەیوەندی بکەن بە ڕێکخراوی مافی ڕەقەمی ئەکسس ناو، کە هێڵێکی یارمەتیدانی ٢٤ کاتژمێری چالاکە کە توێژەرەوەکانی تێدایە دەتوانن هێرشی جاسووسی لێکۆڵینەوە بکەن. ئەکسس ناو دۆخی سووکایەتیکردن بە جاسووسی تۆمارکردووە لە سەرانسەری جیهان.